پتاسیم کربنات (K2CO3) نمکی سفید رنگ، محلول در آب (نامحلول در اتانول) است، که به شدت قلیایی است. از واکنش پتاسیم هیدروکسید با کربن دی اکسید، پتاسیم کربنات ساخته می شود.

این ترکیب رطوبت پذیر است و اغلب ظاهری خیس و آبکی دارد. کاربرد آن به زمان های دور برمی گردد که در رنگبرهای نساجی ،ساخت شیشه و تولید صابون کاربرد داشته است. پتاسیم کربنات در آب حل می شود و تشکیل محلولی قلیایی را می دهد. این ترکیب در مقادیر زیادی از انواع صنایع استفاده می شود.

پتاسیم کربنات با نام های مختلفی شناخته میشود که عبارتند از خاکستر مروارید (pearl ash)، کربنات پتاس (carbonate of potash)، نمک تارتار (salt of tartar)، و نمک از برنجاسف کوهی (salt of wormwood) .

در سال ۱۷۴۲ آنتونیو کامپانلا کربنات پتاسیم را کشف کرد.
در گذشته نمک تارتار یا همان پتاسیم کربنات را از طریق حرارت دادن پتاس در یک کوره به منظور حذف ناخالصی ها تولید می‌کردند.
در اواخر قرن ۱۸، قبل از اینکه پودر نانوایی کشف شود، از آن در پخت سریع نان ها استفاده می شد.

امروزه تولید کربنات پتاسیم با پتاسیم کلرید آغاز می‌شود. پس از الکترولیز کردن محلول نمک پتاسیم کلرید، پتاسیم هیدروکسید(KOH)، کلر(CL2) و هیدروژن (H2) بدست می‌آیند.

2 KCL + 2 H2O → 2 KOH + CL2 + H2

سپس پتاسیم هیدروکسید بدست آمده با کربن‌دی‌اکسید ترکیب می‌شود تا کربنات پتاسیم حاصل شود.

2 KOH + CO2 → K2CO3 + H2O

خواص پتاسیم کربنات:

پتاس سوزآور مایع (KOH) و کربن دی اکسید تنها مواد خام مورد نیاز برای تولید پتاسیم کربنات هستند. معمولاً برای کمتر شدن مشکلات حمل و نقل آن در آب و هوای سرد، محلول ۴۷ درصدی پیشنهاد می شود زیرا دارای بالاترین غلظت با کمترین نقطه انجماد ( 16C- ) است.

پتاسیم کربنات خالص در دمای اتاق جامد است.

کربنات پتاسیم برای پوست تحریک کننده است و در تماس با چشم آسیب های بیشتری را به دنبال دارد و اگر درمان نشود مشکلات بافتی را سبب می شود.

پتاسیم کربنات غیر قابل اشتعال،غیر انفجاری و غیر سمی است اما ماده‌ای قلیایی و خطرناک برای پوست و چشم است 

به منظور نرم سازی آب سخت، پتاسیم کربنات را می توان به آن اضافه کرد .پتاسیم کربنات مانع از جمع‌شدگی کلسیم، منیزیوم و یون های دیگر در آب سخت می شود .آب سخت باعث خوردگی در فلزات آبکاری شده می‌شود و از کف کردن صابون جلوگیری ‌میکند، همچنین باعث از بین رفتن مواد معدنی و واکنش های بد پوستی می شود.

پتاسیم کربنات همچنین می تواند به عنوان یک عنصر در روغن جوش و پوشش فلاکس در جوشکاری استفاده شود. پوشش فلاکس از اکسیداسیونی که ممکن است در محل جوشکاری ایجاد شود و جوش را تضعیف کند جلوگیری می کند

مصارف:

پتاسیم کربنات مصارف و استفاده های گوناگونی دارد و عمدتاً در صنايع شيشه سازی ، نساجی،صنايع غذايی، صنايع شوينده و بهداشتي - آرایشی، ساخت مواد شیمیایی، کود شیمیایی، صابون و شیشه کاربرد دارد.
از آن همچنین به عنوان عاملی خشک کن (جذب کننده رطوبت از هوا ) و کاهش دهنده ی مقدار اسیدیته شراب تولیدی، استفاده می شود.

از آنجا که کربنات پتاسیم چند کاربردی است، می توان آن را در مواد غذایی، آزمایشگاه، کنترل آتش و غیره استفاده کرد.همچنین در تولید رنگ و جوهر های چاپی کاربرد دارد.یکی از کاربردهای اصلی این ترکیب در زمینه ساخت شیشه است. پتاسیم کربنات در ساخت پرتوهای کاتدی، لامپ تلویزیون و لنزهای اپتیکال نیز کاربرد دارد.
پتاسیم کربنات دی هیدرات جایگزین الکترولیتی مناسبی است که در ژنراتورها و دستگاه هایی استفاده می شود که با فرآیندهای الکترولیتی کار میکنند.
همچنین یک جایگزین بسیار امن تر برای پتاسیم هیدروکسیداست، که اغلب در باتری ها و موارد کاربردی دیگر استفاده می شود.

کربنات پتاسیم را می توان در تولید مواد غذایی استفاده کرد. در آشپزی های چینی و آسیای شرقی برای درست کردن ژله چمنی از کربنات پتاسیم استفاده می شود. همچنین در آلمان به عنوان عامل پخت در نان زنجبیلی مورد استفاده قرار می گیرد.
پتاسیم کربنات به عنوان یک ماده خشک کن جایگزین مناسبی برای کلسیم کلرید و منیزیم سولفات در ازمایشگاها است ولی کربنات پتاسیم برای خشک کردن ترکیبات اسیدی مناسب نیست

کربنات پتاسیم را می توان در خاموش کردن شعله های آتش با حرارت بالا (مانند آتش سوزی های نفتی وانواع دیگر از آتش سوزی کلاس B) استفاده کرد .این ماده برای خاموش کردن و جلوگیری از گسترش آتش بسیار مفید است و هر دو حالت خشک و آبدار آن در اطفاء حریق کاربرد دارد. تاثیر پتاسیم کربنات در فرونشانی آتشهای نفتی و گازی نسبت به سدیم بی‌کربنات دوبرابر بیشتر می باشد.

پتاسیم کربنات در تولید انواع مختلف صابون و مواد شوینده کاربرد دارد. صابون ساخته شده از پتاسیم با صابون های سدیمی کاملاً متفاوت است. این صابون ها ملایم تر از صابون‌های سدیمی هستند.

در صنعت سفالگری آن را به عنوان یک ماده شیمیایی آلی برای لعاب گلدان استفاده می کنند.

کاربرد دیگر این ترکیب در زمینه کشاورزی است. پتاسیم کربنات یک کود عمده کشاورزی است که به بهبود رشد گیاهان و حفظ آب در خاک کمک می کند. ریشه و ساقه های گیاهان با استفاده از این ترکیب شیمیایی تقویت میشوند.